Showing 121-150 of 2,731 items.
Арман йопи, (joби), pali lignei octo propter арман in terrain infixi; his involvitur funis, quo арман хӳри circumagendi causa utuntur. Якейк. Арман йопи сакăр йопа, толта лараççĕ; арман хӳрине çавăрмалли йопасам. Арман йопи—8 столбов, врытых около мельницы; они служат для того, чтобы поворачивать арман хӳри. П. И. Орлов. Арман йупи.
Ђул йĕки, fusus, ferreus K, веретено крупорушки (34). П. И. Орлов. Ђул йĕки. Ун çине çӳл вĕçне ђул тĕпек варнерех кăлтӑрмађ (или пушкар) лартаççĕ, айал вĕçнерех шĕштĕрнек тăхăнтараççĕ; айал вĕçĕ шĕштĕрнек тĕп çине тарăнса тăрат̌. Пушкартан çил валĕнђен çил вăйĕ-ђĕн (ремень) çаклатса йараççĕ. || I. q. кот йĕки.
Йĕке, (jэ̆ гэ, jэ̆г'э) sive арман йĕки, i. q. ултура йĕки Стояк на ветрянке. Якейк. Йĕкен айалти пуçĕнђе ухват, çӳлти пуçĕнђе шĕштĕрнек. На нижнем конце стояка—ухват, а на верхнем—шестерня. || Fusus ferreus, qui versat catillum шыв aрманĕ. Веретено, железный стержень, вращающий верхний жёрнов водяной мельницы. || «Главный стержень». Мочеи. || Quaedam pars кĕрпе арманĕ. Какая-то часть крупорушки. Турх. Пăрăс çинђи йĕке, кĕçĕн ултура йĕки. Веретено, находящееся на брусе, веретено малой шестерни. || Fusus molae manuariae. Веретено ручной мельницы. Шевле.
Йĕке авмаки, curvatura fusi ferrei K, колено веретена (обдирки). Cт. Чек. Иĕке авмаки; унта шăтăклă йывăç. Колено веретена; на колене шăтăклă, йывăç. Ib. Шăтăклă йывăç йĕке авмаки çинђе. Шăтăклă йывăç на колене веретена.
Йĕке айĕнђи шапа, (ш┐аба), i. q. йĕке тĕпĕ, подпятка.
Йĕке ухвађĕ sive йĕке тытки, (ухваζэ̆, mumкu), еа pars fusi (ултура йĕки), quae aliter ухват appellatur. Ухват. Тоскаево. Йĕке тытки тĕпексе тытса тăрат̌. Ухват стояка держит порхлицы.
Йупа алли, (аλλиы), duaeregulae transversae mobiles, per columellarum foramina utrinque traiectae atque cum йĕке авмаки coniunctae, quae eius versatione hue illuc ita moventur, ut arcara ligneam, quam suspensam tenent, eadem ratione iactari cogant. Cт. Чек. Йупа алли; алли çумĕнђе вĕрен, ăна ала ункинђен витĕрсе илнĕ. Çӳлти алана та пĕр аллипе çаклатнă.
Кот йĕки, (jэ̆ г'и), axis ferreus, ad perpendiculum directus, cui incumbit catillus. Якейк. Кот йĕки (тимĕр). Вăл ђола йăтса тăрат̌, вăл ђола хăпартат̌, артарат̌. Железное веретено (у ветрянки). Оно поддерживает (снизу) верхний камень, поднимает его и опускает.
Айак перђи, (пэpζ’u), costa, peбpo.
Айаккӑн, (ajaккын), i. q. aйӑккӑн, adverso latere; in latus (-ere). Çĕн-Kuпeк. Maнa айаккӑн тӑђĕ. Cтoял кo мнe бoкoм.
Айаклӑ, (ajaклы), jatus vel latera habens, имeющий бoк или бoкa, cтopoнy или cтopoны.
Aйaкcaйpaн, (ajaкcajpан), utrinque, c тoй и дpyгoй cтopoны.
Айаксерен, (ajaкcэpэн), i. q. айаксайран.
Ajap вы˘p-вы˘р, coccinella, бoжья кopoвкa (нaceк.).
Айӑк пӗрђи, (пэрџu), costa, peбpo.
Айи [1:19]
Айи, interiectio quaedam? мeждoмeтиe?
Айинк, (ajuнк), hunc clamorem edit canis, si caudam eius pede calcaveris. Meждoм., изoбpaжaющee визг coбaки, кoтopoй нacтyпили нa xвocт.
Айу-айу, (ajy-ajy), verba, quibas parvulos, si forte corpus laeserint, consolantur. Cлoвa, кoтopыми yтeшaют мaлeнькиx, кoгдa oни yшибyтcя или вooбщe пpичинят ceбe бoль.
Айуйах, (ajyjax), vox miserentis, мeждoм., выpaжaющee жaлocть к кoмy-либo.
1. Айук, (ajyк), nomen pr. fem., лич. имя жeнщ.
Айук [1:19-20]
2. Айук, (ajyк), interj. abnuentis vel recusantis, мeждoм., выpaжaющee oткaз или нeжeлaниe cдeлaть чтo-либo.
Арман йĕки вĕçĕ, (вэ̆з'э̆), ferrum, praefixum fuso, железный конец стояка. Шевле.
Йĕкĕ куккăри хурами ђĕнĕ, Iora, quibus йӗке куккăри cum ђавса connectitur, ремни соединяющие йӗке куккӑрн с ђавca. П. И. Орлов. Хурама икĕ вĕçĕнђе икĕ ђӗн пулат̌, çав ђӗнсемпе ђaвca вӗçĕсене çыхса хураççӗ те, йĕке куккари чавсана лăкат̌.
Йĕке кăлтăрмађ, или пушкар (или кустӑрмађ), оrbiculus paulo infra curvaturam in fusum ferreum (йĕке) insertus; huic iniectum est lorum, quo çил валĕ versatur (34б ). Шкив, которым приводится в движение вентилятор вейки. П. И. Орлов. Йĕке кӑлтăрмађĕ çил валне çавракан ђĕнпе çил вăйне çавӑрат̌; ђĕнне кăлтӑрмађ çинчен йанă та, хай ҫавӑрнипе ђӗне туртат̌, ђĕнӗ çил валне çавăрат̌.
Йĕке куђĕ, ima pars fusi ferrei, qui versat catiilum Ш, нижний конец веретена вод. мельн.
Йĕке куккăри или тавса куккăри, i. q. йӗке авмаки. (34а). П. И. Орлов. Йĕке куккăрине кĕрпе арманђе aнђax тӑваççĕ, вăл axaљ лаша арманiн тата урăх ахаљ армансенђе те пулмаçт̌.
Йĕке куккăри хурами, quaedam pars K in fusi fer¬rei curvaturam inserta, cuius assiduo motu cribra, cum quibus connexa est, concutiuntur, часть К, надеваемая на колено веретена и трясущая сита. П. И. Орлов. Йĕке куккăри хурамисем (50) икĕ тӗрлĕ пулаççĕ: пĕр тĕрли йĕке çавăрăвнă ђухне йĕке суммĕнђе хуçăлмаçт̌ (не сгибается) те, ђула пĕр пек тикӗс çавӑрнма памаçт̌, алана ытла силлет; тепри (50а) иккĕллĕ те, йӗке çавăрнă ђухне хуçăлат̌ (сгибается), вара ђула пĕр пек çавăрнма ђармаçт̌.
Йĕке пăрăсĕ, (п┐ы̆ры̆3э̆), tignum illud, cui fusi (ултура caput inferius incumbit. Тоскаево. Йӗке пăрăс çинђе ултура йĕкин айалти вӗçĕ çаврăнса тăрат̌. На йӗке пăрӑсĕ вертится нижний конец стояка. Ib. Йĕке пăрӑсĕ çинђе йӗке тĕпӗ ларат̌. На йĕке аăрăсӗ помещается подпятка.
Йĕке тăпси, ferrum quadratum, media parte excavata, in quod tusi caput insertum est. «Железный кубик, с углублением для вставки конца веретена». Шевле.